Drie limoentjes heeft Annika te besteden op een dag. Iedere grote afspraak is er één. Zo ook dit interview – ze houdt niet van al die aandacht, sterker nog: ze “haat” interviews, maar dat zegt ze gelukkig lachend. Bovendien, voegt ze er snel aan toe, heeft ze absoluut een limoentje over voor Vriendendiensten. Vooral voor Maaike, onafhankelijk ggz-cliëntondersteuner bij Vriendendiensten. Zij betekende veel voor Annika in een moeilijke tijd.
Bang meisje
Zwarte haren en nagels, vingers vol ringen en ogen blauw als de lucht. De 32-jarige Annika valt op. Ook omdat ze niet om zaken heen draait: ze is open over haar traumatische jeugd en de impact die dat op haar heeft. Op school al had ze het gevoel anders te zijn. Annika: “Ik was angstig, zo verlegen en gevoelig voor prikkels. Dat uitte zich in woede – ik was gewoon een heel bang meisje.”
De pubertijd gooide nog een extra kledder olie op haar vuur. “Er hoefde maar dit te gebeuren” – ze knipt met haar vingers – “en iemand kreeg de volle laag. Familie, klasgenoten – zeg het maar. En als ik op straat iets negatiefs opving dat niet eens over mij ging, dan sprong ik ertussen om mijn vuur te spuwen.”
Toevlucht zoeken
Onhandig was het toen al, maar haar gedrag werd pas echt problematisch toen haar vader overleed, heel plotseling. “Het gebeurde in het laatste jaar van mijn studie grafische vormgeving. Een hartaanval. Ik was gebroken. Al snel begon ik alles aan te grijpen om me beter te voelen. In december ontdekte ik drugs.”
Er ging een wereld voor Annika open. “Als ik drugs gebruikte, of dronk, voelde ik me ineens zo vrij. Geen sociale angst meer, geen belemmeringen om mezelf te zijn. Ik durfde voor het eerst in mijn leven contact te maken. Heerlijk. In die zin hebben de middelen me er doorheen getrokken. Hielpen ze me overleven. Maar die leefstijl was niet goed voor me – uiteindelijk maakte het alles erger.”
Drank, drugs, drama
Zo’n tien jaar lang leidde de geboren Deventerse een leven vol drank, drugs en feesten. “Dat ging zo: drie dagen drugs, dan drie dagen drank, soms nachten doorhalen, dan weer een pil om te kunnen slapen. Het klinkt bizar, maar ik dacht echt niet verslaafd te zijn. Achteraf zie ik wel dat alles die kant uit wees.”
Haar baan als ontwerper en later fotograaf hield ze niet vol. “Ik was altijd onder invloed, lunchte niet mee, de camera trilde tussen mijn vingers. Ik ben gestopt omdat ik depressief werd. Buiten werk om was het altijd drama. Ik zocht ruzie, trok nare mensen aan. Mijn moeder stond erop dat ik hulp zocht.”
Altijd een balanceer-act
In de Deventerse verslavingskliniek bleek het niet zozeer verslaving te zijn waar Annika mee kampte, maar een 'borderline persoonlijkheidsstoornis'. “Je balanceert dan continu op de dunne lijn tussen neurotisch en psychotisch. Je slaat makkelijk door. Mijn verlatingsangst, mijn wisselende stemmingen, de onkunde om relaties aan te gaan – alles was vanuit die diagnose te verklaren.”
Handreiking van Vriendendiensten
Na een aantal maanden mocht ze naar huis. “Maar ik was onzeker of ik sterk genoeg was om zelfstandig te wonen. Daarom zocht ik steun bij de gemeente. Er kwam een consulent bij mij langs voor een ‘keukentafelgesprek’ en diegene vond Vriendendiensten wel een goede match voor mij.”
Zo kwam Annika in contact met Maaike. “Ik wist meteen dat het goed zat – ik vond haar zó vriendelijk, opbouwend, opbeurend. Iemand die alles op orde heeft. Gezin, baan, huishouden, hoe doen mensen dat? Samen gingen we bij mij thuis om tafel om te kijken op welke levensgebieden ze me kon ondersteunen. Dat was op bijna ieder gebied, want ik had al zo lang niet goed voor mezelf gezorgd.”
Maaike gaf Annika makkelijke, gezonde recepten. “En lijstjes met wat ik precies uit de winkel nodig had. Ook maakten we schema’s voor hoe ik de taken thuis in godsnaam moest regelen. Goed verdelen, niet alles op één dag – zelf wil ik altijd te snel, te veel. Nu is het: maandag afwas, dinsdag stofzuigen, etcetera. Zo houd ik tijd voor mezelf terwijl mijn huishouden op de rit blijft.”
Foto van de toekomst
Daarnaast volgde Annika herstelcursussen bij het zelfregiecentrum. “Foto met een verhaal vond ik waardevol. Drie foto’s nam ik mee. Voor verleden, heden en toekomst. Op de eerste zie je mij in mijn kamer. Totale puinhoop, de gordijnen zijn dicht. Op de tweede zie je me schoonmaken. Het gordijn is al meer open, er zijn planten om me heen. Op de derde zit ik bovenaan een trap. Ik kijk naar buiten, draag een indianentooi en schaam me nergens voor, ik ben totaal mezelf. De planten zijn volgroeid en verzorgd. Dat is waar ik wil zijn.”
Appel voor een limoentje
Bij de cursus Herstellen Doe je Zelf leerde ze dat van die limoentjes, en dat je er op een dag drie kunt hebben, maar niet vier – dan ben je de dag erna gesloopt. “Boodschappen doen, drukte op straat – het zijn allemaal limoentjes. Voor mijn vriendje, die in Zwolle woont, moet ik de trein nemen. Dat kost mij ook een limoentje. Maar daar krijg ik een zoete appel voor terug” – ze straalt.
Nieuw begin
Met Annika gaat het goed nu. “Mijn leven begint nu pas echt. Het drama is geweest. Ik blijf opletten, maar het voelt alsof het ergste achter de rug is. Op eigen initiatief duik ik nu in de wereld van occulte wetenschappen. Ik leer over wie ik ben: niet meer die boze meid die altijd uitviel en intimideerde, maar de zachte persoon daaronder, die gevoelig is, bedachtzaam. Lief voor een ander.”